Tram Wiki
Registreer
Advertisement
RET.107.Kruispl.1965
Motorwagen 107 met bijwagen op lijn 14 op de halte Kruisplein in 1965
RET123.a.Kootsekade
Vierassige motorwagen RET 123 (bouwjaar 1951) in het Trammuseum Rotterdam

De Rotterdamse Allanstellen zijn vierassige tramstellen, door de RET aangeschaft tussen 1948 en 1951. Na de Tweede Wereldoorlog borduurde de RET op het succes van de serie 401-570 door. Twee proefwagens, 571 en 572, kwamen in dienst die technisch zeer verschillend waren uitgevoerd. Na een uitgebreid proefbedrijf van enkele jaren viel de keuze op de ‘all electric’ 572, ten koste van de electropneumatische 571. In 1951 zijn beide motorwagens enigszins aan gelijk gemaakt en ook aan de later gebouwde 102 - 135 en vernummerd in 100 en 101. Deze wagens waren vierassers met een iets gebogen front en een wat andere achterkant zodat zij niet zo’n blokkerige indruk maakten als de vooroorlogse serie.

Voortbordurend op het succes van de 572 werden in 1950/'51 de nog meer gestroomlijnde motorwagens 102-135 in dienst gesteld. Dat in het interieur veel aluminium was verwerkt was in die tijd een noviteit. Bij de serie hoorden de bijwagens 1021-1056. Deze serie werd door Allan gebouwd en daarom door het personeel ‘Allan-treinen’ genoemd. Hun rijeigenschappen waren zeer goed en het motorvermogen was voldoende voor het zwaarste vervoer. TL-verlichting en de latere rijtuigverwarming waren ook noviteiten. De middenstap, in de jaren '30 nog geroemd, was later niet meer zo praktisch. Enerzijds konden de deuren niet aangepast worden zodat zij automatisch sluitbaar konden worden gemaakt en anderzijds was ombouw tot éénmanwagen onmogelijk, afgezien van een mislukte proef op de motorwagens begin 1974. Toen in 1965 de bijwagens 1001 - 1020 afgevoerd waren, is een aantal sterkere (475 en hoger) vierassers met een andere remkabelkoppeldoos uitgerust waardoor de Allan-bijwagens ook achter deze trams dienst konden doen.

Door de komst van dit Allan-materieel kon al het vooroorlogse tweeassige materieel – op de Delmez-wagens die tot in de jaren 1950 nog dienstdeden op lijn 15 na – uit dienst genomen worden. Tot de komst van de gelede DUEWAG wagens deden de stellen primair dienst op de lijnen 4A, 4B en 14 en incidenteel op de lijnen 2, 3 en 10. In 1965 was er nog een plan om de stellen te verbouwen tot gelede wagens maar dat ging niet door, niet alleen vanwege de hoge kosten maar ook omdat door de middenbalcons geen plaats was voor een zittende conducteur achterin en er dan toch drie man personeel nodig bleven.

Na 1965 reden ze alleen nog maar vast op lijn 4B, de zogeheten witte lijn 4 - naar de witte achtergrond waarop het cijfer in zwart afgebeeld staat, in tegenstelling tot de "normale", zwarte uitvoering waarbij de achtergrond zwart en het cijfer wit is - in verband met het aan de linkerzijde moeten uitstappen op het eindpunt in Schiedam. In 1967 werden lijn 4A en 4B opgeheven en vervangen door de lijnen 1 en 8. De stellen bleven voorlopig nog de hele dienst op lijn 8 rijden totdat het eindpunt Koemarkt in 1969 was aangepast. Daarna reden ze vooral spitsuur en aanvullende diensten en daarnaast sinds 1970 op lijn 11 als losse motorwagen. In de jaren 1969-1972 werd het grootste deel van het Allan materieel wegens overbodigheid afgevoerd na nog geen twintig jaar dienst iets waar men later toch spijt van kreeg gezien de vervoerstoename na de oliecrisis. Slechts negen motor (109, 111, 115, 123, 128, 130, 131, 134, 135) en bijwagens (1024, 1029, 1033, 1034, 1040, 1042, 1048, 1050 en 1053) bleven gehandhaafd. Hiervan gingen in 1972 zeven stellen naar Remise Hilledijk voor dienst in de spitsuren op de Zuidlijnen 2 en 12. Bij gebrek aan een bijwagen reed er soms ook een losse motorwagen. Het aantal dienstdoende stellen varieerde van 2 in de zomer tot 5 in de winter. Nadat de 135 na een zware aanrijding al in 1974 was afgevoerd volgden in 1981 de 111, 1034, 1048 en 1053. In 1981 en 1982 kwamen ook op de Rechter Maasoever weer twee Allanstellen in de spitsuren in dienst op 6. Begin juli 1983 was het op Zuid voor de laatst overgebleven zeven motorwagens en zes bijwagens definitief afgelopen. Vier motorwagens en drie bijwagens bleven behouden terwijl de 131 werd verbouwd tot een patatkraam in het centrum van Gouda.

Museumtrams[]

In Trammuseum Rotterdam tenzij anders vermeld:

Zie ook[]


Flag of the Netherlands Allan

Vierasser · Allanstel

Advertisement