Stadtbahn M/N

DUEWAG Stadtbahn M/N
Een Stadtbahn M tram in Heidelberg
Fabrikant: DUEWAG
Bouwjaar: 1975-1994
Lengte: 26.540 (M/N 8)
Breedte: 2.300 mm
Massa: 34,7 t (M/N 8)
Topsnelheid: 70 km/h
Vermogen: 300 kW (M/N8)
Type: Tweerichting motorwagen
Zitplaatsen: 54 (M/N 8)
Staanplaatsen: 86 (M/N 8)

Het Stadtbahn M tramtype werd in 1975 door DUEWAG ontwikkeld, in samenwerking met de openbaar vervoersbedrijven van Essen, Mülheim, Bochum en Bielefeld. Deze nieuw ontwikkelde tweerichtingwagen in meterspooruitvoering, met een breedte van 2,3 meter moest dienst gaan doen op tramlijnen, maar ook dienst kunnen doen op Stadtbahn en tunneltrajecten.

Later werd ook een normaalsporige Stadtbahn N versie ontwikkeld voor bedrijven met normaalspoor.

Uitvoering

Het type M werd als zes- en achtassige gelede motorwagen in tweerichtinguitvoering ontwikkeld. Het oorspronkelijk ontwerp was bedoeld als voorloper voor tunneltrajecten met een breedte van 2,4 meter (wat alleen in Hannover uitgevoerd werd), maar het uiteindelijke ontwerp kwam op 2,3 meter uit omdat dit beter paste in het ruimteprofiel van de meeste bedrijven.

De eerste serie was nog met een konventionele besturing uitgerust (in het Duits Schützsteuerung genoemd), met als typeaanduiding M6S en M8S. Vanaf 1978 werden de wagens voorzien van Chopperbesturing, deze wagens hebben de aanduiding M6C en M8C. Vanaf halverwege de jaren '80 werden de wagens voorzien van draaistroomaandrijving, met als typeaanduiding M6D en M8D. Halverwege de jaren '90 werd een laatste serie van deze wagens geleverd aan Bielefeld.

In de middenbak van een M8-wagen bevinden zich, behalve in Augsburg, geen deuren. De eerste levering bestond uit 6 wagens voor Mülheim (M8), 20 wagens voor Essen (M6), 33 wagens voor Bochum-Gelsenkirchen (M6) en 4 wagens voor Bielefeld (M8). In 1978 volgde een normaalsporige versie van 20 wagens voor Dortmund (N8).

In de daaropvolgende jaren werden er door de bedrijven meer trams aangeschaft, zo reden er in Dortmund in totaal 54 rond. Andere steden die M- of N-wagens bestelden waren Krefeld (20 stuks M8), Nürnberg (12 stuks N6S, vanaf 1992 omgebouwd tot N8S-Nf), Heidelberg (8 stuks M8), Augsburg (12 stuks M8), Mainz (10 stuks M8, waarvan 4 uit Bielefeld) en Kassel (22 stuks N8).

Ondertussen zijn veel M- en N-wagens vervangen door lagevloertrams, maar in het Ruhrgebied zijn nog dagelijks veel van deze wagens in de reizigersdienst aan te treffen.

M-wagens met klaptreden

Een M8C in een tunnel in Essen

In 1983 werden aan het bedrijf in Essen Stadtbahn M-wagens geleverd met klaptreden voor de inzet op de haltes met hoge perrons langs het traject naar Bredeney. Ook aan het bedrijf van Bielefeld werden 44 van deze wagens geleverd voor het toekomstige Stadtbahnnet dat snel daarop in dienst gesteld zou worden, evenals vierassige bijwagens van het M-type.

In Mulheim, Essen, Bochum-Gelsenkirchen, Dortmund en Bielefeld kwamen deze M- en N-wagens op de Stadtbahnnetten, respectievelijk de voorlopers hiervan, in dienst, daarom zijn ze in de binnensteden in hoofdzaak op de tunneltrajecten te vinden.

In Dortmund werd in september 1983 het Stadtbahnnet opgestart met uitsluitend Stadtbahn N-wagens, voordat in 1986 de Stadtbahn B-wagens beschikbaar kwamen.

M-wagens met lagevloermiddenbak

Een N8S-Nf tram in Nürnberg

Om ook ouderen en gehandicapten een gemakkelijkere instap te bezorgen en ook om de capaciteit van de wagens te verhogen werden in 1992 twaalf N6S trams in Nürnberg voorzien van een zes meter lange lagevloermiddenbak zodat het type N8S-Nf ontstond. De wagens hebben hiermee een lagevloeraandeel gekregen van 10%.

Als gevolg van de lagevloertramkoorts in de jaren '90 schaften talrijke bedrijven nieuwe trams aan, zo ook de bedrijven in Mülheim en Oberhausen voor het traject naar Oberhausen.

Dit zouden echter niet de enige lagevloertrams in Mulheim blijven, ook zeven M6-wagens werden voorzien van een lagevloerbak. Deze middenbakken hebben geen draaistellen met doorlopende assen, maar EEF-draaistellen waarop de beide eindbakken rusten. Hierdoor hebben de wagens nog steeds zes assen en de typeaanduiding M6NF.

In dienst in	Type	In dienst	Aantal
Augsburg	M8C	1985	12
Bielefeld	M8C	1982–87	44
	M8D	1994–97	36
	M4B	1997	5
Bochum-Gelsenkirchen	M6S	1976/77	33
	M6C	1982	22
Dortmund	N8C	1978–82	54
Essen	N8C	1975/76	20
	M8C	1979	16
	M8C	1981	16
	M8C	1982/83	10
	M8C	1989/90	15
Graz	N6C	1986/87	12
Heidelberg	M8C	1985	8
Kassel	N8C	1981/86	22
Krefeld	M8C	1981/85	20
Mainz	M8C	1981	6
	M8S	1975	4
Mülheim	M8S	1976	1
	M8C	1976	7
	M6S	1977/78	5
	M6D	1978	1
	M6D	1984/87/92	12
Nürnberg	N8S-Nf	1976	12